Τι είναι το Aikido

Η ανάπτυξη των μεθόδων μάχης χωρίς την χρήση όπλων, σε μια άνευ προηγουμένου περίοδο ειρήνης στην Ιαπωνική ιστορία, διακοσίων πενήντα ετών, πηγάζει από την οικογένεια Tokugawa που κυριάρχησε περίπου το 1600 μ.Χ. Το σύστημα κυριαρχίας της βασιζόταν στους μαχητές σαμουράι που δημιούργησε, στην απαγόρευση της παραγωγής και της χρήσης όπλων και στην αποκοπή της επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.

Όταν στα μέσα του 18ου αιώνα η Ιαπωνία αποφάσισε να δημιουργήσει έναν ισχυρό στρατό για να υπερασπιστεί τον εαυτό της από τις αποικιοκρατικές τάσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η χρήση του ξίφους ήταν απαγορευμένη. Οι φυλές των σαμουράι (σημ: αυτοί που υπηρετούν στενά τους ευγενείς) που κράτησαν την παράδοση των τεχνικών του σπαθιού ήταν δυσαρεστημένοι με αυτήν την απαγόρευση. Ο μόνος τρόπος άμυνας απέναντι στις επιταγές της κυβέρνησης ήταν να μετατρέψουν τις παραδόσεις σε άθλημα, με αποτέλεσμα το judo, το kendo και αργότερα το karate. Οι πολεμικές τέχνες που δεν μετατράπηκαν σε αθλήματα kobudo ή Jujitsu.

Η ανάπτυξη μιας πολεμικής τέχνης προφανώς απαιτεί αφοσίωση και εμπεριστατωμένη μελέτη πολλών άλλων μαχητικών τεχνών. Η ευφυΐα του ιδρυτή συμβάλει στην καθιέρωσή της ή στην αποτυχία της προσπάθειας. Είδαμε πολλά γνωστά ονόματα στον χώρο των πολεμικών τεχνών να αποτυγχάνουν στο εγχείρημα δημιουργίας μια νέας τέχνης. Η καινοτομία και η συμπλήρωση των κενών των παραδοσιακών τεχνών σίγουρα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια επιτυχίας.

Το aikido αποτελεί ίσως το φωτεινότερο παράδειγμα δημιουργίας μιας σύγχρονης πολεμικής τέχνης. Αναπτύχθηκε από Morihei Ueshiba πριν από 100 χρόνια περίπου, στη δεκαετία του 1920. Ο Morihei Ueshiba ήταν βετεράνος διαφόρων πολεμικών τεχνών που μελέτησε με ιδιαίτερη προσοχή και αφοσίωση. Καθοριστικός παράγοντας ήταν η γνωριμία με το Sokaku Takeda, δάσκαλο του Daitoryu Jujitsu.

Το είδος της πολεμικής τέχνης Daitoryu Jujitsu είναι η βάση του aikido. Δημιουργήθηκε από κάποιον που ήταν καλός με το ξίφος και ανέπτυξε τεχνικές χωρίς όπλα χρησιμοποιώντας την ικανότητά του στο σπαθί. Ως ως εκ τούτου είναι πολύ διαφορετικό από το τζούντο και το καράτε. Καθώς οι τεχνικές του Daitoryu Jujitsu ασκούνταν από τους μαθητές, η αρχική βάση του σπαθιού ξεχάστηκε λόγω της έμφασης που δόθηκε στις μάχες του δρόμου. Έτσι γεννήθηκε το aikido.

Ο Morihei Ueshiba μόνο αφού κατάλαβε ότι κατέχει καλά τις τέχνες που μελετούσε αποφάσισε να δημιουργήσει το aikido, το οποίο όπως πίστευε ο ίδιος κάλυπτε τα κενά των υπολοίπων μαχητικών τεχνών. Απ' ότι φαίνεται έψαχνε και έναν τρόπο να ενσωματώσει φιλοσοφικά και πνευματικά στοιχεία στην νέα πολεμική τέχνη. Σ' αυτό τον βοήθησε η γνωριμία του με τον Deguchi Onisaburo ο οποίος ήταν και ο πνευματικός του δάσκαλος και μύστης στην νέα θρησκεία Omoto-kyo. Η αληθινή ιστορία του Ueshiba έχει αρκετά γκρίζα σημεία, τόσο όσον αφορά την στρατιωτική του δραστηριότητα όσο και στην σχέση του με τον πνευματικό του ταγό.

Η ιδέα του aikido είναι ο έλεγχος μιας κατάστασης, χωρίς μάχη. Αυτή η τάση υποστηρίχθηκε από την δύση και το aikido άρχισε να υποστηρίζεται φιλοσοφικά. Η ιδέα για την επίλυση μιας σύγκρουσης χωρίς μάχη έγινε ένα μέρος της φιλοσοφίας του aikido.

Θεωρητικά το aikido δεν έχει σκοπό να βλάψει τον εχθρό, αλλά μάλλον να τον ακινητοποιήσει. Ο Ueshiba έλεγε «Ο έλεγχος της επιθετικότητας χωρίς τραυματισμό, είναι η τέχνη της ειρήνης». Οι περισσότερες από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο aikido είναι κατακρατήσεις ή ρίψεις. Η λογική τους έχει να κάνει με την δύναμη και την κίνηση του αντιπάλου απ' όπου αντλούν και την αποτελεσματικότητά τους. Υπάρχουν κάποιες βασικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο aikido, αλλά οι συνδυασμοί τους είναι άπειροι.

Τα χτυπήματα στο aikido ονομάζονται atemi, που σημαίνει ”χτύπημα στο σώμα”. Τα atemi είναι αποτελεσματικά, επειδή απευθύνονται σε ορισμένα σημεία του σώματος απ' όπου διέρχονται νεύρα ή είναι ευαίσθητα. Επίσης διδάσκονται ως ένας τρόπος για την προσωρινό αφοπλισμό ή την απόσπαση της προσοχής του αντιπάλου.

Συνήθως οι ασκούμενοι του aikido χρησιμοποιούν και όπλα στην προπόνησή τους, όπως είναι το jo, το bokken και το tando. Tα όπλα είναι απαραίτητα δεδομένου ότι πολλά από τα χτυπήματα με τα χέρια μοιάζουν με χτυπήματα σπαθιού. Επίσης με την χρήση τους γίνεται κατανοητή η καλύτερη θέση και η απόσταση των ασκούμενων μεταξύ τους.

Το aikido είναι μια από τις λιγότερο βίαιες μορφές των πολεμικών τεχνών και απευθύνεται σε ανθρώπους που ψάχνουν ένα νέο τρόπο ζωής, μαζί με σωματική άσκηση. Το aikido είναι δυνατό να δημιουργήσει μια εντελώς νέα φιλοσοφία και δεν πρέπει να είναι ασκείται μόνο για αυτοάμυνα. Δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ επίθεσης και άμυνας. Όταν κάποιος κάνει ορισμένες ενέργειες προς την άλλη πλευρά, λέγεται επίθεση ενώ αντιστρόφως λέγεται άμυνα. Είναι μόνο θέμα ερμηνείας.

Το aikido είναι η μέθοδος δημιουργίας μιας κατάστασης όπου είναι δύσκολο να επέλθει επίθεση. Αν μια επίθεση δεν συμβεί, η άμυνα δεν είναι απαραίτητη. Αυτό είναι ειρήνη (Doshu).